با رشد سریع فناوری در صنعت خودروسازی، سیستمهای برقی و الکترونیکی خودروها روزبهروز پیشرفتهتر شدهاند. اضافه شدن امکاناتی مثل کولر دیجیتال، شیشهبالابر برقی، سانروف، سیستم تهویه هوشمند، فرمان برقی، سنسورهای متنوع و سیستمهای ایمنی پیشرفته باعث افزایش چشمگیر حجم دستهسیمها در خودرو شد. این افزایش سیمکشی نهتنها وزن خودرو را بیشتر میکرد، بلکه فرآیند عیبیابی را برای تعمیرکاران زمانبر و دشوار میساخت. اینجاست که فناوری مالتی پلکس (Multiplex) وارد میدان شد تا این مشکل را برطرف کند. برای اینکه بدانید مالتی پلکس چیست و همچنین شناخت بهترین آموزشگاه مالتی پلکس در مشهد این مطلب را دنبال کنید.
مالتی پلکس چیست؟
مالتی پلکس یک سیستم شبکهای هوشمند در خودرو است که به کمک آن یونیتها و کنترلرهای مختلف (مانند ECU، BSI، BCM، ABS و…) از طریق یک مسیر مشترک، اطلاعات را با یکدیگر تبادل میکنند. به زبان ساده، بهجای کشیدن سیم جداگانه برای هر قطعه، همه تجهیزات روی یک شبکه مشترک داده قرار میگیرند و اطلاعات به صورت دیجیتال و با پروتکلهایی مثل CAN BUS یا VAN BUS منتقل میشوند.
چرا مالتیپلکس مهم است؟
قبل از معرفی این فناوری، برای کنترل هر وسیله برقی، سیم مستقیم از منبع تا مصرف کشیده میشد. حالا تصور کنید صدها قطعه برقی وجود داشته باشد؛ نتیجه، یک دستهسیم عظیم، سنگین و پیچیده بود.
مزایای اصلی سیستم مالتی پلکس عبارتاند از:
- کاهش حجم سیمکشی تا ۳۰٪
- کاهش وزن خودرو و مصرف سوخت
- کاهش هزینه تولید
- امکان عیبیابی سریع با دستگاه دیاگ
- افزایش ایمنی و قابلیت اطمینان سیستمهای برقی

ورود مالتیپلکس به ایران
فناوری مالتی پلکس اولین بار با پژو ۲۰۶ فرانسوی در اوایل دهه ۸۰ وارد ایران شد. این خودرو از شبکه CAN برای ارتباط بین ECU، BSI و دیگر یونیتها استفاده میکرد. در سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۱، نسخه بومی سازیشده آن توسط مهندسان ایرانی روی خودروهایی مثل ۲۰۶ ایرانیزه، سمند، رانا و بعدتر پژو پارس نصب شد. شرکتهایی مانند کروز و سازهپویش نیز بعدها نسخههای پیشرفتهتر این سیستم را توسعه دادند که امروزه روی اغلب محصولات ایرانخودرو و سایپا نصب میشود.
اجزای اصلی سیستم مالتی پلکس
یک سیستم مالتیپلکس استاندارد شامل بخشهای زیر است:
- ECU موتور – کنترل عملکرد موتور
- BSI یا BCM – مدیریت تجهیزات داخلی و رفاهی
- ABS / ESP ECU – کنترل سیستم ترمز ضدقفل و پایداری
- یونیت ایربگ – مدیریت ایمنی خودرو
- شبکه CAN یا VAN – مسیر ارتباط داده بین یونیتها
- سنسورها و عملگرها – دریافت داده و اجرای فرمانها
مزایای مالتیپلکس برای راننده و تعمیرکار
- تشخیص سریع ایرادات با دستگاه دیاگ
- اضافه کردن آپشنهای جدید بدون تغییرات زیاد سیمکشی
- پایداری بیشتر سیستمهای برقی
- ارتباط سریع یونیتها حتی در شرایط بحرانی
- کاهش خطاهای ناشی از خرابی سیمکشی
چالشها و معایب مالتی پلکس
- حساسیت بالا به نوسانات برق
- نیاز به دانش تخصصی برای تعمیر و عیبیابی
- هزینه بالاتر یونیتها نسبت به سیستمهای قدیمی
- وابستگی به دستگاه دیاگ برای تشخیص ایراد
جمعبندی درباره آموزش مالتیپلکس در مشهد
مالتیپلکس یک تحول مهم در صنعت خودرو است که با کاهش سیمکشی و ایجاد شبکه ارتباطی هوشمند، هم تولید خودرو را سادهتر کرده و هم عیبیابی را دقیقتر و سریعتر نموده است. امروزه تقریباً همه خودروهای جدید از این فناوری بهره میبرند.
🔧 برای یادگیری عیبیابی و کار با سیستم مالتی پلکس و تبدیل شدن به یک تعمیرکار حرفهای، همین حالا در دورههای آموزشی مجتمع خودرویی گاراژ تک ثبتنام کنید.
📞 شماره تماس: ۰۹۳۳۵۱۵۷۴۳۲
سوالات متداول (FAQ)
۱. سیستم مالتیپلکس چه مزیتی نسبت به سیمکشی سنتی دارد؟
این سیستم حجم سیمکشی را تا ۳۰ درصد کاهش میدهد، باعث کاهش وزن خودرو و افزایش قابلیت اطمینان میشود.
۲. آیا همه خودروهای جدید از مالتیپلکس استفاده میکنند؟
بله، تقریباً تمام خودروهای جدید ایرانی و خارجی مجهز به سیستم مالتیپلکس هستند.
۳. برای یادگیری مالتی پلکس باید پیشزمینه فنی داشته باشم؟
داشتن اطلاعات پایهای از برق خودرو مفید است، اما در دورههای بهترین آموزشگاه فنی خودرو در مشهد از صفر تا پیشرفته آموزش داده میشود.
۴. آیا عیبیابی مالتی پلکس بدون دستگاه دیاگ ممکن است؟
عیبیابی کامل این سیستم معمولاً به دستگاه دیاگ نیاز دارد، چون دادهها بهصورت دیجیتال تبادل میشوند.
۵. چه کسی این آموزشها را در گاراژتک ارائه میدهد؟
این آموزشها توسط مهندس مصطفی شیبانی با سابقه درخشان در تربیت نیروهای فنی برگزار میشود.
بدون دیدگاه